-
Wstęp
-
Początki Kopalni Hoym. (1792-1841)
-
Skonsolidowana Kopalnia Hoym.(1841-1870)
-
Książęca kopalnia. Skonsolidowana Hoym – Laura. (1890-1913
Czernickie Towarzystowo Weglowe - Spółka Akcyjna
Koniecznie trzeba rozróżnić dwa okresy lata 1914- 1921 i lata 1921-1939.
Lata 1914- 1921
Z dniem 1.4.1914 roku następuje rejestracja w Wrocławiu Czernickiego Towarzystwa Węglowego Spółka Akcyjna. Kapitał podstawowy Spółki wynosił 3 600 000 marek. Zarząd Spółki do roku 1916 znajdował się w Wrocławiu, a potem w Niewiadomiu. Skonsolidowana Kopalnia Hoym- Laura , pole Carolus i Omer Pascha oraz wszystkie grunty o powierzchni 27,83 ha przeszły na własność Towarzystwa. Spółka miała Zarząd, Radę Nadzorczą i Zgromadzenie Generalne Udziałowców. Przewodniczącym został Carl Chrombach- bankier z Berlina, zastępcą Paul Linke- Generalny Dyrektor Dominium Hohenlohe. W skład rady weszło 5 osób. Kapitał Spółki był niemiecko czeski. Dyrektorem został mianowany Otto Giersberg dawny Zawiadowca.
W sierpniu 1914 roku wybuchła I wojna światowa, która podzieliła Europę na dwa obozy. Kopalnia pracowała na potrzeby Cesarstwa Niemieckiego. W latach 1913- 1918 wydobycie wzrosło z 185 000 ton do 298 000 ton.
Założono nowy poziom (1914) 240m w szybie Grundman (Kościuszko). Szyb Oppurg (Głowacki) pogłębiono do poziomu 300 m i zbudowano halę sprężarek o wydajności 10 000m3 na godzinę z napędem parowym. Obok szybu rozbudowano kotłownię z 80 m kominem. Zbudowano kuźnię i stację ratowniczą, budynek maszyny wyciągowej szybu Grundman (Kościuszko). Zbudowano kotłownię, budynek maszyny wyciągowej i markownię dla nowego szybu 250 m głębokiego Vera (Weronika) w polu Witold w Niedobczycach (ulica Górnośląska w zakrętach- nowa kwieciarnia)
Rozbudowano łaźnię do 1830 wieszaków ( haków). Zakupione grunty wzrosły do 82 ha.
Zabierka około 1910 roku.
Zakończono wydobycie pokładu Osten (604) poniżej poziomu 200m, a uruchomiono wydobycie w pokładzie Emma Górna (613) i Emma Dolna (615) oraz pokład Laura (607) powyżej poziomu 200m. Na poziomie 300m rozpoczęto wybieranie pokładu 613 i zakończono wydobycie z poziomu 200 m.
Na kopalni pracowało 12 maszyn parowych o mocy 4180 KM, 4 generatory prądu także na parę. Zabudowane były 24 silniki elektryczne o mocy 2000 KM. Zakupiono 9 lokomotyw benzolowych, o mocy 5-14 KM, a ilość koni wzrosła do ponad 30 sztuk.
Kopalni posiadała 75 wrębówek i 115 wiertarek napędzanych sprężonym powietrzem. W 1920 roku wydobyto 302 000 ton węgla przy załodze 1445 mężczyzn i 156 kobiet , w tym na dole 993 pracowników.
Zbudowano 5 familoków z 60 mieszkaniami dla robotników, zakupiono 12 domów z 34 mieszkaniami, oraz 3 budynki dla urzędników. Wybudowano dom sypialny dla 200 osób i 3 baraki noclegowe dla 160 osób.
W dniu 25.1.1915 werkmistrz Gottfried Lippa zostaje kierownikiem ruchu maszynowego, a Kierownikiem Ruchu Kopalni w dniu 26.1.1917 roku zostaje Hubert Himmel .( pracował będzie do 1940 roku na różnych stanowiskach).
Zdjęcie przedstawia Huberta Himmla z życzeniami na Święta Bożego Narodzenia.
Dopiero po plebiscycie i trzech Powstaniach Śląskich ziemia rybnicka i wodzisławska wróciły do Polski, która odrodziła się po 120 latach zaborów.
W dniu 1.1.1922 całkowitego rozliczenia i przekazania kopalni przez Dyrektora Otto Giersberga nowemu Dyrektorowi inż. Marianowi Wojciechowskiemu, wartość księgowa wynosiła 14 502 532 marki, a majątkowa 146 126 232 marki (wpływ inflacji). Wartość kapitału Spółki z 2 750 000 marek (1913) wzrosła do 14 000 000 marek(1921).
Tak wyglądała kopalnia w latach 1920-1930 od strony wschodniej. Lata 1922-1939
Lata 1922- 1939
|
inż Marian Wojciechowski Dyr. Kopalni Hoym-Ignacy 1922 - 1939 |
Uzyskanie dla Polski w dniu 21.10.1921 roku ziemi rybnickiej i wodzisławskiej zmieniło status kopalni. Oddziały Wojska Polskiego z generałem Stanisławem Szeptyckim w dniu 4.6.1922 przejęły te ziemie po zaborach. W odwecie Niemcy zablokowali import naszego węgla do 1934 roku. Konwencja Genewska zabroniła przez 15 lat na zmiany własności zakładów i majątków. Firma „ Fulmen”Spółka z o. o. w Katowicach -Wełnowcu zajmowała się sprzedażą węgla z tej kopalni. Właścicielami firmy byli dwaj bracia Peschek narodowości czeskiej.
Nastąpił drugi okres 1922-1939 działalności Czernickiego Towarzystwa Węglowego z siedzibą w Katowicach. Od dnia 11.11.1921 dyrektorem kopalni został inż. Marian Wojciechowski.
Kopalnia przyjęła nazwę „Hoym”, a w roku 1936 zmieniono na „ Ignacy”. Zmieniono także nazwy pól i szybów. Nie zaniechano planów rozwoju kopalni zakreślonych przez poprzednie wybitnie proniemieckie kierownictwo Otto Giersberga, Huberta Himmel i Gottfrieda Lippa.
Uruchomiono szyb Grundmann ( Kościuszko) do poziomu 300m(1924), szyb Vera (Weronika)(1922)do poziomu 250m . Rozpoczęto wybieranie pokładów Laura (607), Elly (608), Emma Górna (613), Emma Dolna (615). W 1923 roku wycofano z dołu konie a wprowadzono lokomotywy benzolowe.
Uruchomiono sortownię (1922) i płuczkę (1926) oraz nowy linociąg od szybu Grundman do sortowni (1926) i założono pierwszy stożek kamienia . Uruchomiono rozbudowaną kotłownię z nowym 90m kominem obok szybu Grundman w 1923. Na szybie tym zbudowano stalową wieżę, nowy budynek nadszybia oraz zamontowano parową maszynę wyciągową firmy Linke-Hoffman o mocy 1800 KM, która istnieje do dziś , dla nowego poziomu 400m.
Ciężkie czasy kryzysu lat trzydziestych XX wieku kopalnia przetrwała z załogą dzięki tzw. turnusom. Górnicy nie pracowali okresowo, ale nie byli zwalniani.
Wprowadzony został system ścianowy wybierania węgla z zawałem stropu w niskich pokładach na poziomie 300m. Transport węgla w ścianie odbywał się za pomocą rynien potrząsalnych tzw. rucze z napędem na sprężone powietrze. Fronty usytuowane były po wzniosie 4-6 stopni nawet 60-180m ze względu na długość tych przenośników. Długość przenośnika to około 60m z napędem. Węgiel na ścianach i chodnikach podcinany był wrębiarkami łańcuchowymi lub żerdziowymi na sprężone powietrze. Urobiony robotami strzałowymi ładowany był ręcznie za pomocą łopat do przenośnika, a jego załadunek odbywał się do wozów na chodniku pod ścianowym lub głównym. Na pochylniach zastosowany był system transportu liną bez końca ( wozy pełne na dół, puste do góry). Wrębówki poruszały się wzdłuż ociosu węglowego obok przenośnika. System zabierek śląskich był nadal stosowany. Wydłużono długość zabierek do 20-30m po wzniosie i 5-6m szerokie, z nogą węgla 4-6m w pokładach 604, 606, 607 i 608.Wszystkie wyrobiska budowane były w drewnie. Wydrążono 7 przekopów w obudowie drewnianej, czasami sklepienia z cegły lub bez obudowy na poziomie 300m. Otwory strzałowe wiercone były wiertarkami udarowo- obrotowymi firmy Flotmann na sprężone powietrze. Używano do odpalania otworów : proch czarny, saletrę, Lignozyt, Pionkit B oraz Dynamit nr 1, za pomocą lontu lub spłonek. W latach 1924-1939 roboty strzelnicze nadzorował Florian Mandrysz.
Zabierka w latach dwudziestych XX wieku na poziomie 300m
Wprowadzono na większą skalę transport liną bez końca na pochylniach i głównych drogach przewozowych a zlikwidowano transport końmi. Na przekopach północnym i południowym założono transport wozów pełnych pod szyb linociągami z liną bez końca za pomocą kołowrotów elektrycznych o mocy 50KM.
Kopalnia posiadała do tego czasu 5 poziomów wydobywczych:
- 150m-1918,
- 200m-1913-1920,
- 240m- 1914-1926,
- 300m-1919-1936,
- 400m- 1928, a
- od 1935 roku szyb Grundman (Kościuszko)został jedynym szybem wydobywczym do końca kopalni.
W 1934 roku zlikwidowano szyb Thurnagel(135m ) i zamieniono go na budynek mieszkalny. W 1936 roku zlikwidowano szyb Vera (Weronika)( 250m) w Niedobczycach. Od tego czasu szyb Głowacki stał się jedynym szybem wentylacyjnym od 1937 roku. Na poziomie 400m zbudowano nowy skład materiałów wybuchowych i zlikwidowano wszystkie składy do poziomu 300m.
Ilość wody do wypompowania wzrosła z 3m3/min w 1918 roku, do 5m3/min w 1938 roku.
Do roku 1934 pompowano wodę maszyną parową i pompami na sprężone powietrze , a po tym czasie pompami elektrycznymi. Komory pomp znajdowały się na poziomie 200m, 300m i 400m.
W 1928 roku kopalnia sprzedawała już 8 asortymentów węgla i była konkurencyjna, a bocznica miała już trzy tory własne obok dworca w Niewiadomiu.
Kopalnia posiadała różne rodzaje energii dla maszyn.
- Para wodna o temperaturze 270-300 stopni i ciśnieniu 13 atmosfer.Maszyny parowe 9 sztuk w 1915 roku moc 2060 KM, 12 sztuk w 1920 roku o mocy 4180 KM, 12 sztuk w 1925 roku o mocy 5680 KM i 7 sztuk w 1938 roku o mocy 6990 KM.
- Sprężone powietrze: w 1917 roku 3400m3/godz, 1927/8- 12 200m3/godz, w latach 1930-1939 trzy kompresory 2000, 6000 i 10 000m3/godz.
- Prąd elektryczny: kopalnia posiadała trzy generatory prądu na parę wodną – 1260KM, a od roku 1928 podłączona zostaje po wielkich targach i utrudnieniach do sieci 20 KV Rybnickiego Gwarectwa Węglowego, do którego nigdy nie należała do tej pory. Stosowano sieć o napięciu 500V, a w 1934 roku zbudowano na poziomie 400m główną rozdzielnię 500V. Na kopalni w roku 1915 było 15 silników o mocy 1307 KM, w 1920r.-24 o mocy 2000KM, w 1925r.- 51 o mocy 2750 KM, a w 1938 było 81 silników o mocy 3652 KM( 20 sztuk na dole) głównie komory pomp.
Wydobycie wyniosło w 1922 roku-362 905 ton przy 1210 pracownikach, W 1930- 505 126 ton przy 1680 pracownikach, w 1935 -390 881 ton przy 1303 pracownikach, w 1939- 402 893 ton przy 1343 pracownikach. Najlepszy wynik kopalnia uzyskała w 1929 roku-617 324 tony przy 2058 pracownikach.
Kopalnia osiągnęła maksimum budynków kopalnianych dla swoich pracowników, przed II wojną światową i stan ich prawie się nie zmienił do 1956 roku. Na 4 ulicach Biertułtów i 6 ulicach Niewiadomia. Składały się z 1 do 3 izb i zamieszkane były średnio przez 4-5 osób.
Górnicy zaczęli dbać o swoje zabezpieczenie na wypadek zdarzeń losowych i powołali w dniu 1.7.1922 roku Górnośląską Spółkę Bracką w Tarnowskich Górach. Było to ubezpieczenie na wypadek choroby, inwalidztwa i starości. Starszym Brackim kopalni Hoym-Ignacy był przez pewien czas sztygar Karol Szymik.
Zdjęcie przedstawia zarząd kopalni w lutym 1938roku.
Ostatnie dni sierpnia 1939 roku, dyrektor Marian Wojciechowski opuszcza kraj i unika losu dyrektorów Wojciech Hardta i Wacława Szymańskiego z kopalń Anna i Rymer, którzy zginęli w niemieckich obozach zagłady.
-
Kopalnia "Hoymgruba" (1939 - marzec 1945)
-
Kopalnia Ignacy, (marzec 1945-1967)
-
Kopalnia Rydułtowy Ruch Ignacy, (1967-1995)
-
Zakończenie